6 Şubat tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremin ardından ev sahipleri ile kiracılar arasındaki sözleşmeler hakkında nasıl kararlar alınacağı merak edilmeye başlanmıştı. Konu hakkında merak edilen detayların ardından gündeme gelen bir diğer konu da depremde yıkılan ya da hasarlı olan çürük binayı kiracıya bile bile kiralayan ev sahiplerinin kusurlu sayılıp sayılmayacağı oldu.
Bir ev sahibinin kendi evinin çürük olduğunu bildiği halde kiracıya kiralaması halinde bu durumun mücbir sebep sayılıp sayılmayacağı merak edilmeye başlandı. Konuya ilişkin Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Aslı Makaracı ve Doç. Seda Öktem Çevik Hürriyet'e konuştu.
DOĞAL AFETLER MÜCBİR SEBEP SAYILIR MI?
Konu hakkında merak edilenlerin artmasının ardından konuya ilişkin açıklama yapan Çevik, bu durumun mücbir sebep olarak sayılacağından "Yargıtay’ın yerleşik kararları ışığında, pandemi, Borçlar Hukuku açısından ‘Mücbir sebep’ kabul edilmişti. Borçlu konumdaki kiracıya uyarlama (kirada indirim, erteleme vb) imkânı getirilmişti. Deprem de uzun yıllardır öğretide ve uygulamada tipik bir mücbir sebep örneği olarak gösterilmektedir. Yargıtay kararlarında ‘Mücbir sebep’ şu şekilde tanımlanmaktadır: ‘Mücbir sebep, sorumlu veya borçlunun faaliyet işletmesi dışında meydana gelen genel bir davranış normunun veya borcun ihlaline mutlak ve kaçınılmaz bir şekilde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağanüstü bir olaydır. Deprem, sel, yangın, salgın hastalık gibi doğal afetler mücbir sebep sayılır." şeklinde konuştu.
HANGİ DURUMLAR MÜCBİR SEBEP SAYILIR?
Tüm bunların yanı sıra da hangi koşulların mücbir sebep sayılabileceği konusunda da "Mücbir sebep’in üç koşulu bulunmaktadır; öngörülmezlik, haricilik ve kaçınılmazlık. Deprem söz konusu olduğunda öngörülmezlik ve kaçınılmazlık koşullarının somut olaya göre değerlendirilmesi gerekir. Deprem haritalarının bulunduğu, fay hatlarının iyi tarif edildiği hatta depremin derecesinin dahi az çok tahmin edildiği durumlarda öngörülmezlik unsurunun bulunduğu her zaman kolaylıkla söylenemez. Bunun yanı sıra binaların fen ve tekniğe uygun olarak gereği gibi yapılmış olması halinde bir yıkım gerçekleşmeyecekse, kaçınılmazlık unsurunun bulunduğu da benzer şekilde söylenemez. Tüm bu kriterler değerlendirilerek karar verilir." şeklinde açıklamalarda bulundu.
Bu noktada da kiracıların ev sahiplerine tazminat davası açma haklarının bulunduğu ifade edilmiş oldu.