Türkiye'de konut satış rakamları son 10 sene içerisinde rekor artış gösterirken devletin tapu harcı gelirleri de katlanmıştı. Ancak pek çok kişinin konut, arsa ve tarla alımlarında daha düşük tapu harcı ödemek için bilerek ya da bilmeden tapuda rayiç bedel üzerinden satış göstermesi Hazine ve Maliye Bakanlığı'nı harekete geçirdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı çok sayıda maliye müfettişi alımı yaparken göreve başlayan maliye müfettişleri zaman aşımı sınırı nedeni ile geriye dönük 10 senelik tapu işlemlerini mercek altına aldı. Yapılan işlemler tek tek incelemeye alınırken banka kayıtları ile satışlar karşılaştırmaya başladı. Yapılan inceleme ile tapuda eksik beyan cezası alacak kişiler belirlenmeye başlandı.
TAPUDA RAYİÇ BEDEL NEDİR?
Tapu işlemlerinde yapılan satış işlemleri üzerinden tapu harcı tahsil edilmektedir. İşleme konu olan satışın değeri ise tarafların beyanı üzerine belirlenir. Yani tapu harcı hesaplama yapılırken satış bedeli için tarafların beyanı temel alınır. Bazen taraflar bilerek tapu harcını düşük göstermek amacıyla ya da bilmediği için satış bedelini rayiç bedel üzerinden yapmaktadır.
En basit terimi ile rayiç bedel bir taşınmazın güncel piyasadaki alım satım bedelidir. Yani en düşük satış bedeli olarak anılır. Bu nedenle pek çok kişi tapuda rayiç bedel üzerinden satış yapmayı tercih eder.
TAPUDA RAYİÇ BEDEL ÜZERİNDEN SATIŞ GÖSTERMEK, EVİN DEĞERİN AZ GÖSTERİLMESİ SUÇ MU, YASAK MI?
Evet, tapuda satış bedelinin daha düşük gösterilmesi vergi usulsüzlüğü cezası kapsamına girmektedir. Çünkü satış bedelini düşük göstermek devletin tapu harcı gelirinin azalmasına neden olur. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan denetimler kapsamında özellikle de konut kredisi çekerek ev alan kişileri denetliyor. Daha yüksek tutarda konut kredisi çeken ancak tapuda satış bedelini düşük gösteren kişiler belirleniyor.
Böylelikle bu kişilerin tapuda usulsüzlük yaptıkları belirleniyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı bu kişilere mektup göndererek izaha davet ediyor. Bu kişilere tapuda rayiç bedel yükseltme imkanı sunulur ve düzeltme şansı veriliyor. Böylelikle satış bedelinin yüzde 2 oranında vergi usulsüzlük cezası silinirken ancak aradaki tapu harcı farkı tahsil ediliyor.
2022 YILI TAPU HARCI KAÇ TL, NE KADAR?
2022 senesinde tapu harcı tutarı alıcı taraftan yüzde 2 ve satıcı taraftan yüzde 2 olarak tahsil edilirken aradaki fark tahsil ediliyor. Örneğin 750 bin liralık bir evi düşük tapu harcı ödemek için 250 bin TL düşük bedelle gösteren bir kişi aradaki 500 bin TL için tapu harcı farkı ödeyecek. Bu da 10 bin TL alıcı ve satıcı olmak üzere toplamda 20 bin TL tapu harcı düşük beyan farkı tahsil edilecek.