20. yüzyılın ortalarından itibaren dolar dünyada en çok kullanılan ve rezerv olarak değerlendirilen para birimlerinden biri haline geldi. Altın ve dolar fiyatı dönemsel olarak çeşitli ekonomik dalgalanmalara maruz kalmış ve politik değişimlerle beraber değer kazanıp kaybetmiştir. Dolar ve altın fiyatı endeksleri çeşitli faktörlerden etkilenerek günümüze kadar gelmiştir. Altın fiyatı dalgalanmalara maruz kalsa da her zaman piyasada güvenilir bir finansal araç olarak kabul edilir. ABD ekonomisinin gücü sonucunda değerli bir para birimi olan dolar da benzer şekilde yaygın olarak kullanılır. Ayrıca her iki varlık arasında ekonomik yönden bir ilişki vardır. Altın, Amerikan dolarına endeksli olduğu için dolardaki fiyat değişiklikleri altını da etkiler. Bununla beraber altın fiyatlarını yerel piyasanın durumu, merkez bankasındaki rezervler, küresel piyasalardaki dalgalanmalar ve daha birçok farklı faktör etkileyebilir.
Altın Fiyatlarının Tarihi
Altın fiyatı yıllara göre değiştiğinden tarih boyunca ekonomik koşullara ve daha pek çok faktöre bağlı olarak iniş ve çıkışlar yaşamıştır. Bazı dönemler yükseliş trendini korurken her yatırım aracı gibi bazı dönemlerde düşüş yaşayabilir. Bununla beraber altının değer kazanması 1870’li yıllarda başlamıştır. Altın standardına göre her ülke rezervinde bulunan altın miktarına göre para basma yetkisi almıştır. Yani, bir ülkenin para biriminin değerini o ülkede bulunan altın miktarı belirlemiştir.
1879 yılında ise Amerika Birleşik Devletleri, altını dolara sabitledi. O zamanlar bir ons altın fiyatı 20,67 dolardı. 1934 yılında ise ABD başkanı Franklin Roosevelt, altın fiyatını %75 oranında artırarak ons başına 35 dolar olacak şekilde yeniden değerledi. 1971 yılında ABD, dünyanın rezerv para birimini altın olmaktan çıkarmış ve altın standardını bitirmiştir.
Günümüzde altın fiyatı dolara bağlı olarak değişir. ABD dolarının yükselmesi altın fiyatlarını uzun vadede düşürürken, benzer şekilde doların düşmesi de altın fiyatlarının yükselmesine neden olur. Bununla beraber altın fiyat durumunu sadece dolar belirlemez. Endüstriyel talep, merkez bankalarının rezervleri, küresel çaptaki savaşlar, dünya ekonomisindeki dalgalanmalar ve daha birçok faktör altın fiyatlarını etkiler. Altın fiyatı anlık olarak değiştiğinden şu an bile dalgalanmalardan söz etmek mümkündür.
Altın fiyatı ile ilgili geçmişe dönük incelemeler yaparak bu değerli metal hakkında daha fazla bilgi elde edilebilir. Bu noktada gram, çeyrek, yarım, tam, cumhuriyet ya da ata altın fiyatları farklı oranlarda değişebileceği için yatırım yapmadan önce piyasanın durumunu incelenmesi gerekir.
Dolar Fiyatının Tarihi
Dolar da altın gibi birçok farklı faktörden etkilenir. İlk 2 dolarlık banknot 1775 yılında çıkarılmıştır ve günümüzde kullanılan dolar işaretinin kabulü 1785’te yapılmıştır. Sonrasında 1791 yılında Amerika Birleşik Devletleri bankası kurulmuştur. Bu banka, borç almayı/vermeyi kolaylaştıran ilk kuruluşlardan biri olarak kabul edilir. Ardından 1792 yılında kongrede yeni bir yasa çıkmış ve ABD’nin madeni para sistemi kurulmuştur. 1861 yılına gelindiğinde 5 dolarlık banknotlar çıkarılmıştır.
1863 yılında ise 50 dolarlık ve 100 dolarlık vadesiz senetler basılmıştır. 50 dolarlık banknotlarda Andrew Jackson’ın portresi yer alırken 100 dolarlık banknotlarda Alexander Hamilton tasvir edilmiştir. 1864, 1865 ve 1869 yıllarında da farklı banknotlar basılmış ama hiçbiri günümüze ulaşmamıştır. 1913 yılında ise Federal Rezerv Sistemi’nin kabulüyle Amerika’ya merkez bankacılığı sistemi getirilmiştir.
1928 yılında şimdi de geçerli olan seri numarası sistemine geçilmiş ve 1929 yılında ABD banknotlarının görünümü standardize edilmiştir. Aynı yıl, 1929’da Büyük Buhran yaşayan Amerika’da birçok banka iflas etmiştir. ABD ekonomisi büyük bir dalgalanmanın eşiğinden dönmüştür. 1933 yılında ise altın standardından çıkılmıştır. Altın standardından çıkılmasından sonra altın değer kazanmış ve ABD’nin rezervlerinde bulunan altının değeri de dolaylı bir şekilde yükselmiştir.
ABD; uzun yıllardır birçok farklı banknot çıkarsa da şu an dolaşımda 1, 2, 5, 10, 20, 50 ve 100 dolar seçenekleri yer alır. Dolar kuru ve tek başına ABD hükümetinin elinde şekillenmez; paranın değeri merkez bankalarının rezervlerindeki dolar miktarından, küresel çapta yaşanan savaş gibi beklenmedik olaylardan, genel talep ve arzdan etkilenir. Dolar kuru genel olarak piyasadan ve birçok farklı faktörden etkilenir. Bununla beraber dolar fiyatı değiştikçe FED (Amerikan Merkez Bankası) para politikalarını ona uygun olacak şekilde düzenleyerek piyasanın isteklerini/beklentilerini hayata geçirebilir.
Yatırımcılar canlı piyasa takibi ile doların durumunu inceleyebilir ve piyasanın atmosferi hakkında fikir edinebilir. İşlem yapmadan önce dolar ile ilgili yorumlar ve analizlere bakmak süreci daha net görmenizi sağlayabilir. Dolar ve altın her finansal araç gibi dönemsel olarak farklı parametrelerden etkilenir. Bundan dolayı yatırım kararı vermeden önce incelemenizi dikkatli bir şekilde yapmalı ve doğru zamanı yakalamaya özen göstermelisiniz.