Türkiye’de çalışma sistemi içerisinde bulunan vatandaşlar emekli olduklarında ne kadar maaş alabileceklerini merak ediyorlar. Hayatlarının son dönemlerinde daha iyi ekonomik koşullarda yaşamak isteyenler yüksek emekli maaşına dair tüm detayları araştırıyorlar. Emekli olunca çalışanların normal maaşlarının altında bir miktarda emekli maaşı bağlanıyor. Ancak ne kadar emekli maaşının bağlanacağı bazı hesaplamalarla netleşiyor. Peki kime ne kadar emekli maaşı bağlanacak?
EMEKLİ MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
Emekli maaşı hesaplamalarında çok farklı kriterler uygulanıyor. Memurların emekli maaş hesaplaması ile işçilerin emekli maaş hesaplamaları farklı oluyor. Ayrıca sigorta olunulan ilk tarihe göre de emekli maaşı hesaplaması değişiyor. Buna göre 2000 öncesi dönem, Ocak 2000 ile Ekim 2008 arası dönem ve Ekim 2008 sonrası dönemin emekli maaş hesaplamaları farklı yapılabiliyor.
Emekli maaşının hesaplanabilmesi için ortalama aylık kazancın bulunması gerekiyor. Bu da çalışanın her yıla ait prime esas kazançlarının her yıl için güncelleme katsayısı ile hesaplanarak bulunuyor. Bu şekilde elde edilen ortalama aylık kazanç aylık bağlama oranı ile çarpılıyor. Bu şekilde çalışanın alacağı emekli maaşı bulunuyor.
DÜŞÜK VEYA YÜKSEK EMEKLİ MAAŞI ALMAYI ETKİLEYEN NEDENLER
Ekim 2008 dönemi öncesine ait çalışmaların emekli aylığına etkisi daha yüksek olabiliyor. 2000 öncesi çalışması çok olan çalışanların emekli maaşları da yüksek oluyor. 2000 sonrası dönemde ortalama aylık kazanç hesaplamasında güncelleme katsayısı ve TÜFE ile gayri safi yurt içi hasıla gelişme hızının tamamı dikkate alındığı için aylık bağlama oranı 2000 öncesine göre daha düşük oluyor.
1 Ekim 2008 yılından sonrası için ise aylık bağlama oranı daha da düşük oluyor. Bu dönem için ortalama aylık kazanç hesaplanırken gayri safi yurt içi hasıla gelişme hızının yüzde 30’u dikkate alındığından emekli maaşları da oldukça düşük hesaplanabiliyor. Hatta bu tarihten sonra eğer prime esas kazançlar en düşük seviyede gösterilirse emekli maaşına yansıması negatif oluyor.
HANGİ ÇALIŞANA DAHA YÜKSEK EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANIR?
2000 öncesi için 3600 gün üzerinden emekli olacakların aylık bağlama oranları yüzde 70’ti. 1 Ocak 2000 ile 30 Eylül 2008 arasında 25 yıllık sigortalılar için aylık bağlama oranı yüzde 65 oluyor. 1 Ekim 2008 sonrası için ise 25 yıl sigortalılık süresine göre aylık bağlama oranı yüzde 50’ye düşüyor.
EMEKLİ MAAŞI YÜKSELİR Mİ?
SGK sisteminde emekli maaşını yükseltmenin yolları bulunuyor. Bunun en basit çözümü prime esas kazancın yüksek gösterilmesidir. Yüksek ücretten prim yatıranların emekli maaşları da yüksek olabiliyor. İşverenin değerinde prim ödemesi yaptığı çalışan tarafından takip edilmelidir. Emekli aylığı yükseltilmesinin diğer bir yolu da askerlik, doğum ve yurt dışı borçlanmaları yapmaktır. Tavandan yapılacak borçlanmalar emekli maaşlarını da yükseltecektir.