Rusya ile Ukrayna arasında savaşın başlamasıyla beraber enerji fiyatları yükselince EPDK bazı tedbirleri devreye sokmuştu. Bu tedbirlerden birisi de elektrikte azami uzlaştırma fiyat mekanizmasıydı. Nisan 2022’de Türkiye’de uygulanmaya başlayan bu sistem Ekim 2022’de de 6 ay daha uzatıldı. Azami uzlaştırma fiyat mekanizması tüketiciyi de koruyan bir nitelikteydi. Ancak yapılan araştırmalar da hiç de öyle olmadığı tespit edildi.
VATANDAŞTAN FAZLADAN 11 MİLYAR TL TOPLAMIŞLAR!
EPDK tarafından yapılan araştırmada sistem içerisinde beyan edilen tüm anlaşmaların fiyat ve miktarlarının gerçekleşme değerleri tek tek incelendi. Bu yapılan incelemeler neticesinde aykırı fiyatlamalar tespit edildiği bildirildi. Uygulanan azami fiyat uzlaştırma sisteminde bazı bedellerin hatalı olduğu ve bazı bedellerin de kasıtlı olarak gerçeğe aykırı bir şekilde bildirildiği görüldü. Bazı bildirimlerde ise sonradan fiyat değiştirilerek tüketiciye yansıması gereken kazanımın engellendiği tespit edildi.
SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
EPDK sistem kapsamında azami uzlaştırma fiyatlarını tespit ediyor. Maliyetlerde oluşan yükselişler ve düşüşler dikkate alınarak bu fiyatlar güncelleniyor. Azami uzlaştırma fiyat mekanizmasında destekleme bedeli de uygulandığı için bir santralin en fazla ne kadar gelir elde edebileceği önceden tespit edilebiliyor. Sistem yüksek maliyetle elektrik üreten bir santralin maliyet açığını düşük maliyetle elektrik üreten santralden karşılamayı ve fiyat dengelemesi yapılmasını amaçlıyor. Serbest piyasadaki bedeller ile azami uzlaştırma bedelleri arasındaki fark destekleme bedeli olarak destekleme havuzunda toplanıyor. Bu havuzda toplanan gelir tüm tüketicilerin elektrik tüketimlerinde kullanılarak piyasada oluşan fiyat artışlarından etkilenmeleri engelleniyor.
ELEKTRİK FATURALARINA İADE YAPILACAK
EPDK’nın tespit ettiği fazladan tahsil edilen 111 Milyar TL’lik tutar elektrik şirketlerinin kasasında kalmayacak. Bu şirketler tüketicilere 11 Milyar TL’lik iade yapacaklar. Bu bedel doğrudan doğruya vatandaşlara iade edilecek. İadenin ise nakit olmayacağı ama elektrik faturalarına yansıtılacağı bildirildi. Bundan sonra gelecek olan elektrik faturalarında bu iade bedeli dikkate alınıp faturalandırma yapılacak.
Enerji piyasası uzmanları ise bu 11 Milyar TL’lik maliyetin vatandaşın cebine girecekken elektrik şirketleri tarafından el konulduğunu söylediler. Elektrikte Ocak ayının başında zam yapılmamasının nedeninin bu 11 Milyar TL’lik fark olabileceği bildirildi.