Çalışanlar çalıştıkları sürelere göre değişmekle beraber işverenlerinden bazı tazminatlar alma hakkı elde edebiliyorlar. Bu tazminatların en önemlisi ise kıdem tazminatıdır. Kıdem tazminatı konusunda bazı detaylar pek bilinmediğinden çalışanlar daha az tutarlara razı olabiliyorlar. Ancak çalışanların kıdem tazminatı konusunda geniş hakları bulunmaktadır. Peki kıdem tazminatını yükseltmenin daha yüksek ödeme almanın yolu nedir?
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
En az 1 yıl çalışılan bir iş yerinde işten ayrılırken işveren tarafından çalışanlara ödenen toplu paraya kıdem tazminatı denilmektedir. Özel sektör çalışanları sadece son iş yerlerindeki çalışma sürelerine göre kıdem tazminatı almaktadırlar. Kamu çalışanları ise toplam çalışma süreleri üzerinden kıdem tazminatı ödemesi alıyorlar. İlk defa sigortalı olduğu tarihten itibaren 15 yıl geçen ve 3600 prim gününü ödeyen çalışanlar kıdem tazminatı almaya hak kazanıyorlar.
15 YIL AYNI YERDE ÇALIŞMAK ŞART DEĞİL
Kıdem tazminatı almak isteyen çalışanların bu ödemeleri hak etmesi için 15 yıl boyunca aynı iş yerinde çalışması şart değil. 15 yıllık çalışma süresini dolduran bir çalışan son 5 yıldır çalıştığı işvereninde 5 yıllık kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir. Bu konuda işverenlerin ödeme yapmama hakkı pek bulunmamaktadır. Bazı durumlarda işverenin haklı gerekçelerle işten çıkardıkları çalışanlara kıdem tazminatı ödenmemektedir.
BOŞTA GEÇEN AYLARIN KIDEM TAZMİNATINI İŞVERENLER ÖDEMEK ZORUNDA
Bir çalışanını haksız yere işten çıkaran ve çalışanın mahkeme yoluyla işe dönüşünün sağlanması durumunda kıdem tazminatı meselesinin ne olacağı pek bilinmemektedir. Böyle bir durumda çalışanın boşta geçen aylarına dair kıdem tazminatını işverenler ödemek zorundadırlar. Hatta ihbar tazminatı hesaplamasında o boşta geçen süreler de dikkate alınır.
KİMLER KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?
Kıdem tazminatı alacak olan çalışanlardan aranan şart en az 1 yıldır aynı iş yerinde çalışıyor olmaktır. Bu şartı sağlayan tüm çalışanlar işverenlerinden işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı talep edebilirler. Ancak kendi isteği ile işten çıkanların kıdem tazminatı alma hakları bulunmamaktadır. Kıdem tazminatını hak edebilmek için 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartları sağlanmamışsa işten çıkarılmak gerekmektedir.
SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILANLAR KIDEM TAZMİNATI ALABİLİRLER Mİ?
Sigortasız çalışanların kıdem tazminatlarının olup olmayacağı da merak ediliyor. Kanunen sigortasız çalışanların kıdem tazminatı hakkı bulunmamaktadır. Ancak sigortasız çalıştırıldıklarını belgeyle ispat eden çalışanlar hizmetlerinin tespitini talep edip kıdem tazminatlarını alabilirler. Bu konuda işverenin herhangi bir itiraz hakkı yoktur. Hatta bu çalışanın geriye dönük sigortalılığı da işverence sağlanmak zorundadır.