Eski zamanlardan bu yana süregelen bir gelenek olan Hıdırellez, baharın gelişini kutlandığı bir nevi bayramdır. Bahar - yaz mevsim bayramı olarak kutlanan bu günde Hızır ve İlyas'ın yılda bir kez kavuştuğuna inanılmaktadır. Hıdırellez geleneği Anadolu, Orta doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ve Balkan ülkelerinde her yıl kutlanmaktadır.
Hıdırellez'de ne yapılır, ne yapılmaz?
Hıdırellez öncesinde evler temizlenmekte, kınalar yakılmakta ve temiz kıyafetler hazırlanmaktadır. Bazı bölgelerde hızır orucu da tutulmaktadır. Özel yemeklerin servis edildiği günde Hıdırellez pilavı, börek, çörek ve sütlaç gibi yiyecekler hazırlanarak dağıtılır. İnanışa göre hıdırellez gününde ev temizlenmez, dikiş dikilmez, çamaşır yıkanmaz ve tarla sürülmez.
5 Mayıs gününe denk gelen Hıdırellez'de, sabah erken saatte kaldırılarak bereket ve sağlık duaları edilir, türbeler ziyaret edilir. Daha önceden hazırlanmış olan yiyeceklerle birlikte Hızır'ın uğradığı düşünülen Hızır kapısı adı verilen kale, yatır gibi yerlere gidilir veya Hızır ile İlyas'ın buluştuğuna inanılan yeşil kırlara komşularla gidilir.
Buralarda bazı kişiler Hızır hakkı için kurban keser, doğanın yeniden canlanması için bir ateş yakılır, toplu eğlenceler düzenlenir.
Hıdırellez ritüelleri, duaları neler? Nasıl dilek dilenir?
Hıdırellez ritüelleri genel anlamıyla şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Bereket ve şans getirmesi için tepsi içine çeşitli tahıllar, ekmek ve su bırakılır.
- Gün doğmadan çiçek ve otların üstündeki çiğler toplanarak sütü içerisine koyulur, süt mayalanır.
- Karınca yuvasından toprak alınarak toprak kesesi yapılır. Bu kese mutfağa koyulur.
- Dolaplar, un çuvalları, kapı, pencere, ambar, cüzdan ve yiyeceklerin ağzı bereketli olması için kapatılır.
- İçerisine para koyulan keser gül dalına asılır, pencere önlerine para bırakılır, gül ağacına para asılır. Ertesi gün para geri cüzdana konur ve yıl boyunca harcanmaz.
- Genç kızlar yatarken evlenme niyeti edip yatarlar. Şanslı olanlar evleneceği kişiyi rüyasında görür.
- Kısmeti kapalı olduğu düşünülen kişi odaya kitlenir. Sabah genci odaya kilitleyen kişi namaz kılıp, kısmeti açılsın diye dua edip evlenmesi istenilen kişinin oda kapısının kilidini açarak uyandırır.
- Dilekleri tutması için dilek tutulan nesnenin resmi kağıda çizilerek bir gül ağacının dalına asılır. Gün doğmadan dilek kağıtları nehre, denize ya da dereye atılır.
Hıdırellez duası nasıl yapılır?
'' Bin bir adım bir adım / Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah / Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah / La ilaha illallah muhammeden resulluullah yetiş imdaıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır derya da erdim murada amin. ''