24 Temmuz 2020'de Rekabet Kurumu tarafından başlatılan yaş sebze ve meyve sektörüne yönelik inceleme tamamlandı. İnceleme sonrası hazırlanan raporda fahiş fiyat artının nedenlerine de yer verildi. Tüketiciye yansıyan fiyatları etkileyen temel etken tedarik sürecindeki aktörler olarak belirlendi. Tüketiciye ulaşan fiyatlardan en düşük payı çiftçinin aldığı vurgulandı.
EN ÇOK ARACILAR GELİR ELDE EDİYOR
Tüketicilere yansıtılan meyve sebze fiyatlarının ,8'i vergi, %42,6 çiftçinin payı, %44,5 de aracıların geliri. Satılan ürünlerden elde edilen gelirin büyük kısmı aracılara gidiyor. Tarladan 10 bin kg 1 lira olarak çıkan bir ürün, markette 8100 kg, KDV dahil 22 bin 744,80 TL oluyor. Ürün 1 liraya tarladan çıkmışken 2,81 TL oluyor. Bu tutarın içinden 2.915 TL vergi, 9.700 TL çiftçinin, 10.130 TL de aracının oluyor.
Aracıların yerine üretici örgütlerinin işlem yapması durumunda çiftçilerin geliri artıyor. 1 TL'ye tarladan çıkan ürün, aracıların devre dışı bırakılması durumunda çiftçiden 1,30 TL'ye alınıyor. Aracıların olduğu durumda 2,81 TL olan tüketiciye satış fiyatı da 2,54 TL oluyor. Tüketiciye yansıtılan vergi yükü de azaltılmış oluyor. Bu durumda çiftçinin gelirinde de neredeyse %50 artış oluyor.
FİYATLAR DA DÜŞÜYOR
Aracıların yerini üretici birliklerinin alması durumunda hem fiyatlar düşüyor hem de katma değer payının en yükseğini çiftçi alıyor. Bu durumda fiyatlar da oranında düşüyor, çiftçinin payı %20 artıp %60 seviyesine çıkmış oluyor. Hazırlanan raporda aracıların yerini üretici örgütleri aldığında fiyatlar düşüyor ve çiftçilerin de geliri artıyor.