İmar planı tadilatıyla rant sağlanan taşınmazlar için artık vergi ödenecek. Verginin adı ise “Değer Artış Payı”.

İmar planı değişikliğinden elde edilen gelirin vergilendirilmesi ülkemizde uzun yıllardır konuşulmaktaydı. Malikler taşınmazlarının komşu parseli veya komşu imar adası ile aynı imar haklarına sahipken imar planı değişikliği yaparak kentsel rant elde ediyorlardı ve bununla ilgili olarak devlete de vergi ödemiyorlardı. Bu durum ülkede haksız rekabeti doğuruyordu. Artık bu durumun önüne geçildi.

“İmar Rantı Vergisi” Yönetmeliği

İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Hakkındaki Yönetmelik salı günü 15.10.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik 5 bölüm, 16 madde ve 1 geçici maddeden oluşmaktadır. Salı gününden itibaren yapılacak olan imar planı tadilatlarından sağlanan rant “Değer Artış Payı” adı altından vergilendirilecek.

Plan tadilatı yapılacak taşınmazlarda aranan özellikler

Plan tadilatına konu olan alan imar adası ise 1000 m2’nin üzerinde bir alana sahip olmalıdır. Ayrıca, plan tadilatından kaynaklanan kültürel tesis, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaçları adanın merkezinden çizilecek 500 metre yarıçap içerisinde giderilmelidir. Eğer plan tadilatı parsel bazında ise sadece fonksiyon değişikliği yapılabilmektedir.

Hangi plan tadilatlarında rant vergisi alınmayacaktır?

Yönetmeliğin 7. Maddesine göre bazı alanlar ve işlemler değer artış payından muaf tutulmuştur. Bu alanlar; riskli alanlar, rezerv yapı alanları, riskli yapının bulunduğu taşınmazlarda emsalin %50’sini geçen kısımlar, kamunun yatırım ve mülkiyetindeki alanları, mazbut ve mülhak vakıfların mülkiyetindeki taşınmazları, yoğunluk değişimi ile düzenleme ortaklık payında azalmaya neden olmayan yol düzenlemeleri ile cephe ve imar hattı düzenlemeleridir. Ayrıca kanunun yürürlüğe girdiği 20.02.2020 tarihinden önce ilgili idareye başvuru yapıp kayıt numarası alınmışsa değer artış payı ödenmeyecektir.

Değer artış payı nasıl hesaplanır?

İlgili idarenin en az iki adet gayrimenkul değerleme firmasından taşınmazın mevcut durumu ile plan değişikliği sonrası oluşacak değerine ilişkin rapor alması gerekmektedir. Ancak, değer tespiti yapılırken bina, tesis veya başkaca muhdesatın dikkate alınmaması gerekir. İşbu raporlarda sadece arazinin değerlemesi yapılacaktır. Ayrıca idare tarafından Kıymet Takdir Komisyonu kurulması gerekmektedir. Bu komisyon iki değerleme raporunun aritmetik ortalamasından az olmamak üzere değer artış payı tespiti yapacaktır.

Değer artış payına itiraz süresi

Değer artış payının İlgili idare tarafından mal sahiplerine tebliğinden itibaren, mal sahiplerinin 5 günlük itiraz hakkı mevcuttur. Bu süre içerisinde itiraz edilmezse, değer artış payı kesinleşmektedir.

Hangi kurum ne kadar pay alacak?

Kamu kurumlarının değer artış paylarındaki oranları aşağıdaki gibi dağıtılacaktır:

Büyükşehirlerde, büyükşehir belediyesi %25’, ilçe belediyesi %25’, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı %25’, Maliye Hazinesi %25 oranında değer artış payı alacaktır. Plan değişimi bakanlık tarafından onaylanırsa, büyükşehir belediyesi %15, ilçe belediyesi, %10, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı %75 değer artış payı alacaktır.

Diğer illerde ise, plan değişikliğini onaylayan idare %40, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı %30, Maliye Hazinesi %30 oranında değer artış payı alacak olup plan değişimi bakanlık tarafından onaylarsa, ilgili idare %25, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı %75 pay alacaktır.

Şehir Plancısı Av. Muhammet Fatih CANTEMİR

Emlak365.com