İstanbul Küçükçekmece'de bulunan ve atıl durumda olan eski fabrika sahipleri tarafından satışa çıkarıldı. 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1. derece tarihi eser olarak tescil edilen fabrika koruma altına alınmıştı. Uzun yıllar boyunca ayakta kalan eski fabrikanın zamanla bazı duvarları yıkılı ama demir konstrüksiyon iskeleti herhangi bir zarar görmedi. Eski fabrikanın kapı ve pencereleri ise zarar gördü. Binanın içerisinde ise ağaçların ve otların çıkması dikkat çeken bir görüntü oldu.

5 BİN METREKARELİK KAPALI ALANI VAR

Kayıtlarda ticari mülk olarak geçen eski fabrika 15.377 metrekareden oluşan iki parsel üzerine kurulmuş. 5 bin metrekarelik kapalı alanı bulunan eski fabrika yıllar içerisinde farklı şekillerde kullanılmış. İnşa edildiği dönemde üretilecek olan kibritleri taşımak için fabrikaya döşenen dekovil raylar bugüne kadar herhangi bir hasar görmeden ulaşmış.

Fabrikanın mülkü aradan geçen yıllar içerisinde 5 ayrı ailenin mülkiyetine geçmiş. Şu anda 5 aile fabrikada hissedar durumdalar. Bu nedenle 5 bölüme ayrılan fabrikayı her aile kendi isteklerine göre kullanıyorlar. Bu şekişlde fabrika içerisinde mermer işletmesi, kauçuk bant üretimi ve depo gibi kullanım olanları bulunuyor. Ancak fabrika satıldıktan sonra tüm bu alanlar aileler tarafından boşaltılacak.

LASTİK ÇİZME FABRİKASI YAPILMAK İSTENMİŞ

Fabrikanın kuruluş ve bugüne kadar geliş serüvenini hissedarlardan Eda Akalın, “Önce kibrit fabrikası olarak kurulmuş. Cumhuriyetin ilanından sonra ise fabrika mülk olarak satılan bir binaymış. Büyük dedem ve bir kişi daha var. İki aile buraya lastik çizme fabrikası kurmak için mülkü Cumhuriyet kurulmadan satın almışlar. Ardından da fabrikaya makine ve hammadde almak için yurt dışına gitmişler. Ancak o sırada 1. Dünya Savaşı çıkmış. Onlar da mecburen geri dönmüşler. Aradan geçen yıllarda da hissedarlar genişlemiş.” açıklamasını yaptı.

Fabrikatı neden satışa çıkardıklarını da belirten Eda Akalın, “Bu fabrika çok büyük. Ancak biz hissedar aileler olarak bir ortak noktada buluşamadık. Ne yönetebiliyoruz ne de kullanabiliyoruz. Bundan dolayı da satışa çıkardık. Burası fabrika, kültür merkezi, alışveriş merkezi, restoran gibi kullanılabilir. Ancak ev olarak kullanılamaz. Tarihi eser niteliği var. Restore edildikten sonra çevresine emsal binalar yapılabilir. Yıkım filan olmaz.” dedi.

KAMULAŞTIRILIP KORUMAYA ALINMALI

İstanbul gelişim Üniversitesi Kültür Mirası Yönetimi Uzmanı İlknur Türkoğlu ise, “Kibrit fabrikası çok önemli bir kültür ve endüstri mirasımız. 1897 yılında inşa edilip Osmanlının ilk kibrit fabrikası olmuş. 1900'lücyılların başında da hammadde sıkıntısı olunca üretim durmuş. 1991 yılında tescillenmiş ve 1993'te de 1. derece koruma alanı ilan edilmiş. Ancak yeterince korunamamıştır. Birinci blok dışında kalan bölümler satışa sunulmuş. Bir an önce endüstri mirası olarak tüm fabrika alanı kamulaştırılıp korumaya alınmalıdır.” açıklamasını yaptı.