Kentsel dönüşümde anlaşmazlık nasıl çözülür, uzlaşma sağlanmazsa ne yapılır?

Kentsel dönüşüm projelerinde yaşanan en büyük sorunlardan biri de hak sahipleri arasında yaşanan anlaşmazlıklardır. Özellikle de bazı projelerde daire sahiplerinin hak kaybına uğramaları ciddi anlaşmazlıkların doğmasına neden olmaktadır. Peki, kentsel dönüşümde anlaşmazlık nasıl çözülür?

Öncelikle kentsel dönüşüme itiraz süreci başlatılır. Bilindiği üzere riski yapı raporu alınması için tek bir kat malikinin dahi başvuruda bulunması yeterlidir. Yapılan başvurunun ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından görevlendirilen bilirkişi tarafından incelenmekte ve yapı raporu verilmektedir. Bu raporda 3 sonucun alınması söz konusudur. Birincisi yapının sağlam olduğu sonucudur. Bu durumda başka bir şey yapılmasına gerek yoktur.

İkinci seçenek ise yapının güçlendirilmesi gerektiği sonucudur. Bu durumda bina güçlendirme işlemleri yapılarak yapının sağlamlaştırılması amaçlanır. Üçüncü seçenek ise yapının riskli yapı olarak rapor almasıdır. Riskli yapı tespiti yapılan binanın yıkımı zorunludur. Burada kat maliklerinin itiraz hakkı bulunur. Riskli yapı raporu tebligat yolu ile diğer kat maliklerine bildirilir ve 15 gün içinde riskli yapı raporuna itiraz etme hakkı bulunmaktadır. İtiraz edilmesi durumunda ikinci bir değerlendirmede bulunulur ve yeniden riskli yapı ilan edilmesi durumunda taşınmazın 60 gün içinde boşaltılarak yıkılması gerekir.

İşte bu yıkım aşamasında kentsel dönüşümde uzlaşma önem kazanır. Çünkü uzlaşma sağlanması durumunda yıkım müteahhit tarafından ya da taşınmazın bulunduğu belediye tarafınca ücretsiz yapılabilmektedir. Ancak yasal süre içinde tarafların anlaşma sağlayamaması durumunda yıkım Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ücretli olarak yapılmakta ve kentsel dönüşüm yıkım ücreti kat maliklerine hisseleri oranında paylaştırılarak ödenmesi istenmektedir. Buna ek olarak yıkılan konutun yeniden hızlı bir şekilde inşa edilebilmesi için de kentsel dönüşüm çoğunluk kararının büyük bir hızla alınması gerekmektedir.

Sorunun çözümü için çoğunluk kararının alınması yeterli görülmekte olup çoğunluğa uymayan kişilerin hisseleri satışa çıkarılarak sorunların daha hızlı çözülmesi ve kentsel dönüşümün hızlandırılması amaçlanmaktadır. Bu nedenle tarafların mümkün olduğunca ortak bir zeminde buluşmaya çalışmaları, deprem riski bulunan çürük yapılarda yaşamak yerine depreme dayanıklı daha modern binaların inşaatlarına yönelmeleri önerilmektedir.